Rond de jaarwisseling gaat mijn aandacht als ergonoom uit naar een specifieke vorm van mens-productinteractie, namelijk: de mens-champagne-interactie.
Wat doet champagne met een mens?
…
Champagne heeft een aantal positieve effecten op de gezondheid, met name op geheugen, hart en bloedvaten. Droge champagne bevat minder calorieën dan de gemiddelde wijn. Koolzuurhoudende wijn verzadigt eerder, zodat je er minder van drinkt. En door het koolzuur wordt de alcohol sneller opgenomen in het bloed.
…
Tijdens een cursus wijnmaken heb ik afgelopen jaar geleerd dat champagne voor sommige mensen ook om andere redenen gezonder is dan gewone wijn. Wijn bevat onder andere sulfiet, tannine en biogene aminen (waaronder histamine en tyramine). Een paar procent van de mensheid is gevoelig voor één of meer van deze stoffen, waardoor het consumeren hiervan leidt tot diverse klachten, waaronder hoofdpijn. Voedingsmiddelen die veel sulfiet, tannine en/of biogene aminen bevatten, kunnen in dat geval beter vermeden worden.
Mensen hebben dan de neiging om bijvoorbeeld alle wijn te mijden, maar dat hoeft niet.
…
Sulfiet, tannine en biogene aminen komen van nature slechts in zeer kleine hoeveelheden voor in wijn. Het grootste gehalte aan deze stoffen komt in de wijn door de bewerkingen tijdens het proces van wijnmaken.
…
Sulfiet wordt toegevoegd om de gisting te stoppen en bederf tegen te gaan. Champagne bevat veel minder sulfiet dan gewone wijn, omdat bij champagne de gisting op de fles juist niet gestopt moet worden en het koolzuur dat daardoor ontstaat de wijn goed conserveert. Wie niet tegen sulfiet kan, kan dus het beste champagne drinken.
…
Tannine komt uit de pitten en de schil bij het persen van de druiven. Een eerste persing van de druiven onder lichte druk wordt ‘cuvée’ genoemd. Deze bevat minder tannine dan de tweede persing onder hogere druk. Voor de meeste champagnes wordt cuvée gebruikt. Wie niet tegen tannine kan, kan het beste een cuvée champagne drinken. Of een bourgogne, want deze wijnen hebben van nature een laag gehalte aan tannine.
… .
Biogene aminen ontstaan vooral bij een zogenaamde ‘malolactische’ fermentatie van de wijn. Deze aparte bewerking, waarbij melkzuurbacteriën het frisse appelzuur in het zachtere melkzuur omzetten, vindt plaats na de ’normale’ gisting. Malolactische fermentatie wordt altijd toegepast bij rode wijn en soms bij witte wijn. Ook bij champagne wordt soms malolactische fermentatie uitgevoerd, vóórdat de laatste gisting op fles plaatsvindt. Wie niet tegen biogene aminen kan, kan het beste een champagne drinken waarbij geen malolactische fermentatie heeft plaatsgevonden. Voor informatie over welke champagnehuizen malolactische fermentatie gebruiken:
zie hier. Er bestaat ook
histamine-arme Duitse ‘champagne’.
… …
Kortom, champagne schijnt gezond te zijn en wie gevoelig is voor sulfiet, tannine en/of biogene aminen, zal waarschijnlijk minder snel klachten krijgen van een cuvée champagne zonder malolactische fermentatie.
Dit geldt alleen voor goede champagne die gemaakt is volgens de ‘méthode Champagnoise’, niet voor andere koolzuurhoudende wijnen.
Wie teveel alcohol drinkt, zal overigens om een andere reden hoofdpijn krijgen. 🙂
…
Ik wens u een gezond 2018!
…
Met vriendelijke groet,
..
PS van Willem N. kreeg ik de volgende, zeer terechte reactie:
“Vrolijk artikel Brecht, leuk! MAAR: de medische wetenschap is inmiddels wel totaal teruggekomen op het idee dat (per dag één glas) wijn, of meer algemeen: alcohol, gezond is. Integendeel, het is hartstikke ongezond. Eén consumptie alcohol per dag (dus ook wijn of champagne) vergroot de kans op borstkanker met 6-8% procent, om maar iets te noemen. Zie bijvoorbeeld het toegankelijke boekje van psychiater René Kahn over de gevolgen en gevaren van alcoholgebruik, getiteld: “Op je gezondheid?” Hij noemt een hele reeks aan recente internationale onderzoeken en meta-studies waaruit de gevaren van ook gematigd alcoholgebruik onomstotelijk blijken. Dit is ook de reden dat de Volksgezondheidraad sinds 2016 adviseert om helemaal niet meer te drinken, dus ook niet één glas (wijn) per dag….
Desalniettemin: ook jij een gezond 2018!”
..
Helemaal gelijk, Willem. Geen alcohol drinken is natuurlijk het gezondst.
..
Emeritus professor Pieter Rookmaaker, ergonoom, liet me weten:
“Leuk en origineel !
Bedankt daarvoor en natuurlijk ook mijn goede wensen!
Maar…………………..
Als ergonoom richt je je aandacht naar het systeem. Dat wil dus zeggen alle aspecten die samen hangen met het drinken van champagne. Zo denk ik dat je in de studie nog nader aandacht zou moeten geven aan het ontkurken van de fles, dat voor oudere mensen met artrose lastig, zo niet onmogelijk is. Ook het vasthouden van de fles, die vaak nat en koud is met weinig houvast , is qua ergonomie matig tot slecht!
Het systeem strekt zich mijns inziens ook uit tot de glazen; qua stabiliteit ook matig tot slecht vanwege het hoge zwaartepunt. Je kunt dat verbeteren door geen vocht in het glas te schenken.
Maar dan ga je de uitgangspunten weer ter discussie stellen!
Kortom, er is best nog wel het e.e.a. over het mens-champagne systeem te zeggen!
Proost en hartelijke groet, Pieter”
..
Meer informatie
Tags: Alcohol, Allergie, Biogene amine, Bourgogne, Champagne, Drank, fysieke ergonomie, Gevaarlijke interactie, Histamine, Hoofdpijn, Interactie, Nieuwjaar, Overgevoeligheid, Red Wine Headache, Sulfiet, Tannine, Tyramine, Voedselintolerantie, Wijn
This entry was posted on 11 January 2018 at 15:53 and is filed under 1. Wat is ergonomie?, 8. Ontwerpen voor brede doelgroepen. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed.
