De houdbaarheidsdatum is vermoedelijk de meest geraadpleegde informatie op een verpakking, maar ook een van de lastigste dingen om over te brengen op de consument. Je moet ‘m allereerst kunnen vinden, daarna lezen en dan ook nog eens goed begrijpen. Er zijn helaas heel wat voorbeelden van houdbaarheidsdata die níet te vinden, te lezen en/of te begrijpen zijn.
Het blikje ganzenvet (zie foto hier onder) heeft op het eerste gezicht een duistere en onbegrijpelijke code als houdbaarheidsdatum. Geen chocola van te maken. Tot ik op de andere kant van het blikje kijk en daar de eigenlijke houdbaarheidsdatum vind, met een sticker op de bodem geplakt. Die andere code is waarschijnlijk een productiecode.
De nori-snack (zie foto hier onder) heeft de houdbaarheidsdatum pontificaal op de voorzijde van de verpakking staan. Heel goed te vinden. Kleurenblinden zullen daar echter wel moeite mee hebben. Iemand die rood niet goed kan zien (een vaak voorkomende vorm van kleurenblindheid), ziet weinig contrast tussen het rood van de achtergrond en het zwart van de houdbaarheidsdatum. 11% van de mannen is kleurenblind, dat is in Nederland alleen al meer dan een miljoen mensen!
Mede hierom heeft een wit vlak met grote, donkere, bij voorkeur zwarte cijfers de voorkeur. Zie bijvoorbeeld de (om)verpakking van koffiemelkkuipjes, waar de houdbaarheidsdatum ook op de voorkant staat. Deze datum springt je zowat in het gezicht. Ook bij de kleurenblinde consument. Duidelijker kan het niet worden.
Voorbeelden van moeilijk te vinden of lastig leesbare houdbaarheidsdata. Een wit vlak met grote, zwarte cijfers heeft de voorkeur.
Het is niet moeilijk om een houdbaarheidsdatum duidelijk op een verpakking te zetten en dit hoeft geen extra kosten met zich mee te brengen. Zie onderstaande ontwerprichtlijnen. Je moet er bij het ontwerpen van de verpakking alleen wél voldoende aandacht aan besteden. Dat is de moeite waard, want consumenten waarderen het als ze een houdbaarheidsdatum snel kunnen ontdekken.
Ontwerprichtlijnen
• Een effen achtergrond, bij voorkeur mat.
• Goed donker/licht contrast tussen cijfers en achtergrond.
• Cijfers en eventueel tekst moeten groot genoeg zijn (x-hoogte minimaal 3 mm).
• Duidelijk onderscheid tussen houdbaarheidsdatum en andere codes.
Geen productiedatum. Moet er toch een productiedatum op staan, zet deze dan achter of onder de houdbaarheidsdatum en zorg voor een zeer duidelijk visueel onderscheid tussen houdbaarheids- en productiedatum. En: zorg ervoor dat de datum ook aanwezig en gemakkelijk zichtbaar blijft als het product in gebruik is.
Dit artikel van Brecht Daams verscheen eerder in het tijdschrift Verpakken, magazine voor verpakkingsprofessionals, 2017 nr. 3.
Meer informatie over het ontwerpen van ergonomische verpakkingen is te vinden in:
B. Daams, 2011. Productergonomie, ontwerpen voor nut, gebruik en beleving. Deel 1. Laren, Uitgeverij Undesigning.
