Soms zie je iets dat er waarschijnlijk altijd al was, maar dat je niet eerder had opgemerkt. Onlangs overkwam mij dit met de verpakking van een rol aluminiumfolie. In de uiteinden van de kartonnen doos zag ik stanswerk. Waar zou dat eigenlijk voor zijn? Ik kwam erachter dat dit een heel slim handigheidje is: door aan beide uiteinden het karton op de stanslijnen in te drukken, zit de rol min of meer vast in de verpakking en valt hij er bij het afrollen niet meteen uit. Mooi!
Ik deed navraag in mijn omgeving en het bleek dat veel mensen dit ook niet wisten. Dat is jammer, want dit mooie systeem werkt niet als de gebruiker het karton niet indrukt. Waarom wisten we dit niet?
Misschien komt het omdat de stanslijnen weliswaar zichtbaar zijn, maar niet in de grafiek van de verpakking zijn aangegeven. De stanslijnen zijn ‘hidden in plain sight’, zoals de Engelsen dat zo mooi zeggen. Je ziet ze wel, maar ze vallen onvoldoende op.
Ik kocht een aantal rollen aluminiumfolie en vershoudfolie om de verpakkingen te vergelijken en wat blijkt? Alle verpakkingen hebben de mogelijkheid om de rol aan twee zijden vast te zetten door het karton in te drukken. Er zijn fabrikanten die het de consument daarbij makkelijk maken: de uiteinden zijn reeds ingedrukt in de fabriek, zodat de rol al vast zit. Kleine moeite, groot plezier, want de consument hoeft nu helemaal niets te doen en hoeft dus ook niet te weten dát hij iets moet doen. Zo maakt het niet uit of de stanslijnen zichtbaar zijn of niet.
Bij het nader bestuderen van de verpakkingen vielen mij een aantal dingen op. Er is slechts één verpakking die in woord en beeld laat zien dat je de kartonnen uiteinden moet indrukken én waar dat voor nodig is. Bij de vershoudfolie blijkt de ene folie wel en de andere niet geschikt voor gebruik in de magnetron. Best belangrijk om te weten, maar je moet de verpakking heel goed bestuderen om het verschil op te merken. Het openen van de verpakkingen is niet altijd eenvoudig, met veel delaminatie van het karton bij de trekstrips als gevolg.
Het grafische ontwerp is bij sommige verpakkingen zodanig vormgegeven dat na het openen van de verpakking een deel van de nuttige informatie is verdwenen. Onhandig. Alle rollen hebben een papieren treklip om het begin van de rol te kunnen vinden. Handig! De kartelranden om aluminiumfolie en vershoudfolie netjes te kunnen afscheuren werken niet allemaal even goed. Bij aluminiumfolie is de foliedikte ook een belangrijke factor bij het afscheuren. De dunste folie scheurt al bij het lospeuteren en is niet zonder scheuren af te rollen.
Ik voelde me net een Consumentenbond-tester. Maar ik ga hier geen plussen en minnen uitdelen. Het gaat er niet om wie de beste is, maar wat we in het algemeen kunnen leren van de verschillende verpakkingen. En dit was een leerzame exercitie.
Dit artikel van Brecht Daams verscheen eerder in het tijdschrift Verpakken, magazine voor verpakkingsprofessionals, 2017 nr. 2.
Meer informatie over het ontwerpen van ergonomische verpakkingen is te vinden in:
B. Daams, 2011. Productergonomie, ontwerpen voor nut, gebruik en beleving. Deel 1. Laren, Uitgeverij Undesigning.